„მილიონერი ჯურღმულებიდან“ ნამცხვარი „ნაპოლეონის“ შეფუთვით

პირველი, რასაც გაიფიქრებ, როცა დენი ბოილის ამ ახალ ფილმს უყურებ – სულაც არ იქნება ცდები რეალობის გაფართოებაზე, როგორც ეს ხდება მის თითქმის 13 წლის წინანდელ ფილმში „ნემსზე“, რომელიც დამსახურებულად დარჩა კინემატოგრაფის ისტორიაში, როგორც ერთერთი ყველაზე წარმატებული ეკრანიზაცია – პირველი, და როგორც ერთერთი ყველაზე წარმატებული „ნარკოტიკული“ (ჭკუისსასწავლებელი) ეკრანიზაცია – მეორე...

ყველაზე მეტად ეს ფილმი ნამცხვარ „ნაპოლეონის“ კლასიფიკაციას თუ მივაკუთვნებთ.

ფენა პირველი – მოქმედება. მოქმედება ფილმში, როგორც „ნაოლეონს“ შეეფერება მრავალფენოვანია. ყოველი სცენა ცალკე ფენაა, მას ზემოდან კიდევ რამდენიმე ფენა ედება, რომლებიც მთავარი გმირის წარსულიდან აღმოცენდება. გმირს ჯამალ მალიქი ჰქვია. 18 წლის ბიჭი, მუმბაის (ბომბეის) ჯურღმულებიდან მიდის ტელეთამაშზე „ვის უნდა გახდეს მილიონერი?“, მიაღწევს 20 მილიონი რუპიის პრიზამდე და თავს პოლიციელების კლანჭებში ამოჰყოფს თაღლითობის ბრალდებით, რადგან შეუძლებელია, რომ ჩაის უბრალო დამტარებელმა ბიჭმა ამდენი იცოდეს და ასეთი მიხვედრილი იყოს. იგი იძულებულია უპასუხოს პოლიციის ინსპექტორის სრულიად არა თავაზიან შეკითხვებს და კომენტარი გაუკეთოს თამაშში ყოველი კითხვაზე გაცემულ პასუხს, და ამ თითოეული პასუხის უკან ცხოვრების დიდი ნაგლეჯი იმალება. დასაწყისიდან დასასრულამდე ასე ბალანსირებს ფილმი ვიქტორინას, საგამოძიებო დაკითხვასა და რეპორტაჟს შორის.

ფენა მეორე – ბოლივუდური ექსტრიმი. ვერ შეედავები იმაში, რომ ბოილი თვითმყოფადი რეჟისორია, რომელიც ყოველთვის მზად არის იმისთვის, რომ უადგილო ადგილას გიპწკინოს. ფილმში „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ პწკენები როგორც ხალხში იტყვიან „ვედრო მანეთადაა“, და ამას დამატებული კიდევ უფასო საჩუქრები გამყიდველისგან. ვინაიდან და რადგანაც გადაწყვიტე ინდოეთში გადაღება, კეთილი ინებე და დაყვინთვის მეთოდით იმუშავე. ხო და ამ ინგლისელმაც მუმბაიში თავისი საქონელი ინდურ ტარაში შეფუთა, ბოლივუდური ორნამენტებით, თავისთვის კი ბუტბუტებს, „აბა როგორ გინდათ, აქ ვიყო და არც შევეცადო, რომ ვიცეკვო?!“

ფენა მესამე – იდეალური რეპორტაჟი. ინდური კოქტეილიდან რჩება მუსიკა (რომელიც სხვათაშორის ცნობილმა ინდოელმა კომპოზიტორმა ა. რაჰმანმა დაწერა), ფინალური ცეკვა და რამდენიმე მსახიობი ნამდვილი ბოლივუდური ფილმებიდან. დანარჩენში რეჟისორი თავისებური იდეალური ქრონიკის რეპორტიორის როლში გამოდის. იღებს კომენტარების გარეშე, თავს უფლებას არ აძლევს სადმე წარმოთქვას მოყირჭებული „ინდოეთი სიღარიბისა და სიღატაკის ქვეყანაა“, იცის რა, რომ არცერთი ინდოელი, სულაც რომ გაძვალტყავებული იყოს, ცხოვრებაზე წუწუნს არ დაიწყებს.

ეს ის არის, რასაც მამამისი უმტკიცებდა ბოილს, მამა, რომელსაც ინდოეთში ბრძოლაც კი მოუწია, მაგრამ კულტურული შოკიდან საბოლოოდ მაინც ვერ გამოვიდა. ბოილი ამაში თვითონაც დარწმუნდა, როცა ჟურღმულების მოსახლეობას ახლოს გაეცნო, აითვისა იქაური ქცევის წესები და ამის გამო მუმბაის ყველაზე არატურისტულ ადგილებში გადაღებების უფლებაც კი მოიპოვა. გადაღებებს აწარმოებდა ჰაერიდანაც და ხმელეთზეც (საჰაერო გადაღებების ნაწილი, სხვათაშორის, მთავრობის ნებართვის გარეშეც განახორციელა).

ფენა მეოთხე – ადგილობრივი კოლორიტი. პეიზაჟური დოკუმენტალიზმი – ეს არ არის ერთადერთი, რითაც ბოილი თამაშობს. სცადო ინდური თვითმყოფადობის გამოძერწვა – ესე იგივეა, რომ ფილმის მესამედი ჰინდის ენაზე გადაიღო, ამასთან ყველაზე რთული მესამედი. რთული თუნდაც მსახიობების გამო. სურათის სამი მთავარი პერსონაჟი ეკრანზე 7 წლის ასაკიდან იზრდება. ინდოეთში კი 7 წლის ასაკში ინგლისურად არ ლაპარაკობენ, მით უმეტეს ჯურღმულებში. შემდგომში ასეთ ადგილებში მცხოვრები მშობლებიც კი ცდილობენ, რომ თავიანთ შვილებს როგორმე, ნებისმიერი საშუალებით ხელში გადასცენ მსოფლიოს ისეთი ოქროს გასაღები, როგორიც ინგლისური ენაა. ბოილსაც აქვს ფილმში მეტყველი მომენტი, როცა უმცროსკლასელები განიხილავენ „სამი მუშკეტერის“ ინგლისურ თარგმანს. ცდილობენ ინგლისურის ათვისებას, და საბოლოო ჯამში გამოდის ჰინდის (და სხვა ადგილობრივი ენების) მნიშვნელოვანი ნაზავით – „ჰინგლიში“ „ინლგიშის“ მაგივრად.

რეჟისორს მოუწია უარი ეთქვა პროფესიონალ მსახიობ ბავშვებზე, ისინი ინგლისურს ადრეული ასაკიდან სწავლობენ და გაშალაშინებული აქვთ ენა. ნაპოვნ ბავშვებთან ურთიერთობებისთვის კი თარჯიმანიც დაჭირდა და აქ მას მსახიობთა ქასთინგის მენეჯერი ლავლინ ტანდანი დაეხმარა. თარგმანის სირთულეების დაძლევისა და ქასთინგის დროს გამოჩენილი გმირობისთვის ლავლინი ფილმის მეორე რეჟისორიც კი გახადეს. ფილმის გმირები კი ცხოვრების სამ ძირითად დროის მონაკვეთს გადიან ეკრანისეული აწმყოსკენ მიმავალ გზაზე: თითოეული გმირის როლისთვის სამი მსახიობი ბავშვის მოძებნა გახდა საჭირო – და მეოთხე კიდევ უფროსი, ზრდასრული მსახიობის. მეტნაკლებად გასაგები ინგლისური მხოლოდ 14–18 წლის ასაკის ადამიანებში შეიძლება შეგვხვდეს.

კინოსტუდიები კომერციული კინოსთვის ჩვეულ ატრიბუტებს მოითხოვენ – მაგალითად საფინალო კოცნა, რომელსაც მაყურებელი ელის. ინდოეთში კი ქალებისთვის კოცნა, მსახიობი ქალებისთვისაც კი – ბევრ სირთულეებთანაა დაკავშირებული. მოდი და ასეთ დროს გამოიჩინე ორმხრივი დიპლომატიზმი. სამაგიეროდ ეკრანში ბუდიზმის იდეის გამოტანა უფრო იოლი აღმოჩნდა – წარსულში გადატანილი ყოველი ტანჯული წამისთვის ბავშვი შესაბამის ჯილდოს იღებს არა მარტო უბრალოდ ცხოვრებისეული გამოცდილების სახით, არამედ ამის გარდა ნამდვილ ფულად ექვივალენტშიც კი: ცხოვრებისეული გამოცდილება კონკურსის თითოეულ კითხვაზე პასუხის გაცემაში ეხმარება.

ფენა მეხუთე – ლიტერატურული საფუძველი. ბოილი, ისევე როგორც ბევრი სხვა ადამიანი, დაიმანჭა, როცა მას გადასცეს სცენარი სურათისა „ვის უნდა იყოს მილიონერი?“. მაგრამ სცენარზე წაწერილი იყო მაგიური სახელი საიმონ ბოფოი, რომელიც ბოილმა ჯერ კიდევ „მამაკაცების სტრიპტიზის“ დროიდან შენიშნა. სცენარის სადღაც მე–15 და 20–გვერდებს შორის გადაწყვეტილება უკვე მიღებული იყო. წიგნი 36 ენაზეა გადათარგმნილი, და მისი სათაური ქართულად ასე ჟღერს „კითხვა–პასუხი“, ხოლო წიგნი მაღაზიების თაროებზე ჯერ კიდევ 2006 წელს გამოჩნდა, გადაღებების დასრულებამდე დიდი ხნით ადრე.

„მილიონერის“ გადაღებაში მონაწილეობდნენ დიდი ბრიტანეთი და აშშ. ფილმი განაგრძობს ჯილდოების შეგროვებას, რომელთა რაოდენობა ჯერ–ჯერობით 50–ს აღწევს. მას შემდეგ, რაც სულ ახლახანს 4 „გლობუსი“ მიიღო, ენის ბოილი სამშობლოში გაემგზავრა ჯილდოების ახალი მოსავლის ასაღებად. და ბრიტანეთის ტელე და კინოხელოვნების აკადემიაც ვალში არ დარჩენილა: 8 თებერვალს „მილიონერმა“ 7 ნომინაციაში გაიმარჯვა, მათ შორის როგორც წლის საუკეთესო ფილმმაც. წინ კი „ოსკარია“ და არ დაიჯერებთ და 10 ნომინაცია :)

ადაპტირებულია Dailymail–ის სტატიასთან

სხვა სტატია ანალოგიურ თემაზე:
ფილმმა „მილიონერი ჯურღმულიდან“ მთავარი „ოქროს გლობუსი“ მიიღო

ქართული სერვერიდან ფილმის გადასაწერად დააკლიკეთ აქ >>>>