ზოგიერთი ინფორმაცია ინდოეთში მოგზაურობის მსურველთათვის

კლიმატი

ინდოეთი სუბტროპიკულ ზონაშია და ამიტომ ჰავა სეზონურ რყევებზეა დამოკიდებული. სამხრეთი და ცენტრალური ინდოეთი: მოგზაურობისთვის კარგი სეზონია ივლისიდან სექტემბრის ჩათვლით (წვიმებია, ჰაერი ნესტიანია, თბილა – 25–30 OC) და ოქტომბრიდან მარტის ჩათვლით (მშრალი ამინდებია – 20–25 OC), ცუდი სეზონია მარტიდან ივლისის ჩათვლით (ძალიან ცხელა, სიმშრალეა – 35–40 OC). ინდოეთის ჩრდილოეთი მთიანი რაიონები კარგია სამოგზაუროდ ნებისმიერ დროს, გარდა ზამთრისა (ნოემბერი–მარტი), როცა უღელტეხილები თოვლითაა დაფარული, ხოლო ღამით ტემპერატურა ნულზე ქვემოთ ჩამოდის, რაც გაგაწამებთ სასტუმროებში გამათბობლების არარსებობის შემთხვევაში (ეს არ ეხება სამთო–სათხილამურო სპორტის მოყვარულებს – მანალისა და შიმლაში ზამთრის თვეები იდეალურია სპორტის ზამთრის სახეობებისთვის). მთიან რაიონებში ჰაერის ტემპერატურა და ამინდი ძლიერაა დამოკიდებული ზღვის დონიდან არსებულ სიმაღლეზე.

ფული

ინდოეთის ფულის ერთეულია ინდური რუპია. ინდური რუპიის კურსი სტაბილურია და 1 აშშ დოლარისთვის 40 რუპიას შეადგენს. ინფლაცია ინდოეთში არის, მაგრამ თითქმის შეუმჩნეველია. ზოგიერთი ინფორმაციით, სასურველია ნაღდი ფულის წაღება აშშ დოლარების სახით, რომლის გადაცვლაც რუპიაზე ყველგან არის თითქმის შესაძლებელი, ხოლო სამოგზაურო ჩეკებისა და საკრედიტო ბარათების გამოყენება დელიში რთულია, პროვინციაში კი თითქმის შეუძლებელი. ჩემს პირად მაგალითზე კი გეტყვით, რომ არც დელიში, არც მუმბაიში და არც ალაჰაბადში საკრედიტო ბარათის გამოყენების არანაირი პრობლემა არ შემქმნია და ნებისმიერი ბანკომატიდან გამომქონდა ინდური რუპიები საკუთარი საკრედიტო ანგარიშიდან. პროვინციებზე ვერაფერს გეტყვით, მაგრამ ასეთ დიდ ქალაქებში, როგორიც დელი და მუმბაია, ბანკომატები თითქმის ყოველ ნაბიჯზეა და როგორც წესი ბანკომატი დახურულ შენობაშია ან ცალკე გამოყოფილ ჯიხურში, რომელთანაც აუცილებლად დგას პოლიციელი, რომელსაც ზოგ შემთხვევაში არც დაეზარება რომ კარი გაგიღოთ ან კიდევ კონსულტაცია გაგიწიოთ უცხო სახის ბანკომატების მოხმარებისას.

ეს ინდური ფულია. 100 რუპია – ამ ფულით შეიძლება ორჯერ კარგად ჭამო იაფიან სასაუზმე–რესტორანში ან ნახევარი გზა გაიარო დელიდან ჰიმალაებამდე. ფულის კუპიურაზე გამოსახულია ინდოელი ერის მამა მაჰათმა განდი.

100 რუპიაზე გამახსენდა. როდესაც დელიში ჩავედი, გაუგებრობის გამო აეროპორტში არავინ დამხვდა და სანამ სიტუაციაში გავერკვეოდი და რაიმე გადაწყვეტილებას მივიღებდი რა მომემოქმედა (წინასწარ თავი არ დამიზღვევია იმ გაგებით, რომ 100% დარწმუნებული ვიყავი, რომ დამხვდებოდნენ, მაგრამ როგორც მოგვიანებით აღმოჩნდა, ერთი დღით ადრე ჩავსულვარ, ვიდრე მელოდნენ). რადგანაც მანამდე ინდოეთში არასდროს არ ვყოფილვარ და მხოლოდ გადმოცემებით ვიცოდი, რა სიტუაციაა ქვეყანაში, აეროპორტიდან გასვლის შესახებ გადაწყვეტილების მიღება მიჭირდა, იმიტომ რომ არ ვიცოდი სად უნდა წავსულიყავი და რა უნდა გამეკეთებინა. აეროპორტის შენობაში სიგარეტის მოწევა არ შეიძლებოდა, მე კი ბარგს ვერ ვტოვებდი, რომ გარეთ სიგარეტის მოსაწევად გავსულიყავი. წყალზე იმდენს მაშინებდნენ, ჯიხურებშიც კი მეშინოდა წყლის ყიდვა და მთელი ამ ექვსი საათის განმავლობაში ასე უაზროდ მომიწია ყურყუტი. თან გაითვალისწინეთ, რომ დელის აეროპორტი სულაც არ ტოვებს საუკეთესო აეროპორტის შთაბეჭდილებას, მუმბაის საერთაშორისო აეროპორტისგან განსხვავებით. მოსაცდელ დარბაზში გასვლისთანავე გადააწყდებით აშკარად გამოხატული სიღარიბის ნიშნებს. დარბაზში მდგარი სავარძლები მომლოდინეთათვის გაცვეთილი და ჭუჭყიანია, თუ რამე არ გადააფარე, ვერ დაჯდები. მომლოდინეთა შორის, როგორც მოგვიანებით გავარკვიე, ძირითადად მომსახურე პერსონალია, ამიტომაც უმეტესობა ნაციონალურ ტანსაცმელშია გამოწყობილი, როგორც ეს პორტიეებს შეეფერება, და ყვავილების გირლიანდით ხელში ელოდებიან უცხოელ ან ინდოელ სტუმრებს ამ სტუმრების სახელებიანი დაფებით ხელში. არ იცით, როგორ მეწყინა, როცა ვერცერთ დაფაზე ჩემი სახელი ვერ ამოვიკითხე და ყვითელი ყვავილების გირლიანდაც არავინ ჩამომკიდა კისერზე. თუმცა მოგვიანებით ყველაფერი ბევრი იყო, მეგობრებიც, ყვავილებიც და ენით აუწერელი შთაბეჭდილებებიც :)

მოკლედ, ისევ 100 რუპიას დავუბრუნდები. ნაღდი კუპიურების სახით წაღებული რამდენიმე ასეული დოლარი იქვე აეროპორტში გადავახურდავე რუპიებზე, და უეცრად იმდენი ბევრნულიანი კუპიურის მფლობელი გავხდი, არ ვიცოდი, რომელ ჯიბეში ჩამეტენა. კუპიურების უმეტესობა 100, 500 და 1000 რუპიას შეადგენდნენ. არც ვიცოდი, რომ უფრო დაბალი კუპიურებიც არსებობდა და შესაბამისად არც მომითხოვია, მაგრამ წამსვლელმა უნდა გაითვალისწინოს, რომ წვრილი კუპიურები საკმაოდ საჭირო რამაა, ათასი წვრილმანი ხარჯისთვის, ისევე როგორც ლითონის მონეტებიც.

ბოლოს და ბოლოს დავძლიე გაუბედაობა და უცხო სამყაროს მიმართ შიში. მე თვითონაც მიკვირდა, საიდან მოვიდა ეს გრძნობები, იმიტომ რომ გადასარევად ვიცოდი რა სიტუაციაც დამხვდებოდა, მაგრამ იმან დამაბნია, რომ არავინ დამხვდა. გავედი მოსაცდელი დარბაზიდან და ეგრევე ათამდე ტაქსისტი დამეხვია და თავის მომსახურეობას მთავაზობნენ. მე კი ისიც არ ვიცოდი, სად უნდა წავსულიყავი, არც მისამართი და ტელეფონის ნომრებიც კი არ მქონდა, ვისაც უნდა შევხვედროდი. შემოსეული მუქკანიანი ტაქსისტებისგან თვალით ყველაზე „სანდო“ შევარჩიე და ჩავჯექი. ვთხოვე სადმე ახლომახლო სასტუმროში მივეყვანე, რადგან დიდი ხნით არ მჭირდებოდა დარჩენა და სადაც ინტერნეტი იქნებოდა (რომ მეგობრებს დავკავშირებოდი). მითხრა, რომ 3–4 კილომეტრში აეროპორტიდან არის სასტუმროები, სადაც არც თუ ისე ძვირად შეიძლება ნომრის დაქირავება. ამ გზის გავლაში მან 100 რუპია მთხოვა. სანამ აეროპორტიდან მივემგზავრებოდით, გზად მაჩვენა რაღაც შენობები, ძირითადად ერთსართულიანები და მითხრა, რომ ესენიც სასტუმროებია, მაგრამ ძალიან ძვირიანი ნომრებიაო. ცოტა არ იყოს გამიკვირდა. ეს შენობები ტრიალ მინდორზე იყო განლაგებული, გარშემო არცერთი ხე, გარშემო მოწითალო–მოყვითალო ნიადაგი და არანაირი მოასფალტებული გზა ამ „სასტუმროებამდე“. თან ეს ძალიან ძვირიანი სასტუმროები იყო... ნამდვილად ვერ გეტყვით, შიგნით ამ შენობებში რა ხდებოდა, მაგრამ სულ რომ იაფიანი ნომრები ყოფილიყო, ცოცხალი თავით ამ სასტუმროში არ შევიდოდი, ყოველ შემთხვევაში მაშინ მაინც, სანამ რაიმე სახის პირველ შთაბეჭდილებებს მივიღებდი და გავერკვეოდი ცოტათი მაინც რა არის ინდოეთი, და დელის აეროპორტი ამ კონკრეტულ შემთხვევაში.

ძალიან მალე ქალაქს მივუახლოვდით, თითქმის პირველივე ქუჩაზე სასტუმროების მწკრივი იდგა. ტაქსისტი თავისი შეხედულებისამებრ მირჩევდა, რომ შედარებით უკეთესი აერჩია, რომ კომფორტულად მეგრძნო თავი. როგორც იქნა, ერთი ასეთი ავარჩიეთ, საბოლოო ჯამში ნომრის დაქირავებაში, თან წინასწარ, ლამის ჩემს მიერ აღებული ინდური კუპიურების ნახევრის დატოვება მომიწია, დაახლოებით 80 დოლარის ეკვივალენტური თანხის, მაგრამ სასწრაფოდ დასვენება და გააზრება მჭირდებოდა, რა სიტუაციაში ვიყავი, რომ რამე გამოსავალი მეპოვა და „სიძვირეს“ აღარ დაგიდევდით. ცოტა კი გამიკვირდა ინდოეთის „სიიაფეზე“ ამბების შემდეგ, მაგრამ ტაქსისტიც გასასტუმრებელი მყავდა. რადგანაც თავი კომფორტში და დაცულად ვიგრძენი, ტაქსისტის უსაზღვროდ მადლობელი ვიყავი და 100–ის ნაცვლად 200 რუპია მივეცი – ანუ 5 დოლარი, და კაცი ბედნიერებისგან ხტუნავდა. წვრილი კუპიურები რა თქმა უნდა არც მქონია, ამიტომ მოსამსახურე ბიჭსაც, რომელიც ჩანთის ატანა–ჩამოტანაში დამეხმარა და შეკვეთილი სადილიც მოჰქონდა, სასტუმროდან გამოსვლის წინ 100 რუპია ვაჩუქე. ისევ გაკვირვებული და ბედნიერი მზერა. მერე მოგვიანებით გავიგე, რომ 100 რუპია საკმაოდ დიდი ფულია და არ ღირს ამ ფულის ასე გაუაზრებლად ფლანგვა, როცა იგივე მადლიერებას სულ 10 რუპიადაც დაიმსახურებდი. სასტუმროს რაც შეეხება, რა თქმა უნდა ძალიან ძვირი გადავიხადე, იმიტომ რომ ქალაქის ცენტრალური რაიონებისკენ 5–10 დოლარადაც კი შეიძლება ისეთი სასტუმროს ნომრის აღება, სადაც შხაპიც არის და ტელევიზორიც კი. ცოტა გამიგრძელდა პირადი მოგონებები, მაპატიეთ :)

ფასები ინდოეთში ძალიან დაბალია. „ველურად“ ჩასული ევროპელი ტურისტების უმეტესობა დღეში 10 დოლარზე მეტს არ ხარჯავს ტრანსპორტის, საცხოვრებლის და საკვების ფასების ჩათვლით. საშინლად იაფია. ცოტა მეტი უნდა მოძებნოთ ინფორმაცია წინასწარ ინტერნეტში და პრობლემებიც ნაკლები გექნებათ იაფი საცხოვრებლის პოვნასთან დაკავშირებით. მთელი ეს ინფორმაციაც ისეთი ადამიანებისთვისაა, ვინც ამ სახით აპირებს მოგზაურობას. შესაძლოა დღეში 2 დოლარზე მეტიც არ დახარჯოთ, თუ მკაცრად ეკონომიურად დახარჯავთ ფულს, არ დახარჯავთ ტრასპორტზე და ხანგრძლივი დროით იქირავებთ არა სასტუმროს, არამედ კერძო აპარტამენტებს და ტუ საკუთარი სამზარეულო გექნებათ, სადაც თვითონ მოიმზადებთ სადილს ბაზარზე ნაყიდი პროდუქტებისგან. სწორედ ასე ცხოვრობს მრავალი ევროპელი ჰიმალაის მთების სოფლებში.

წესჩვეულებები

ინდოეთი ტრადიციების ქვეყანაა უძველესი რელიგიითა და კულტურით. პატივი ეცით ადგილობრივ წესჩვეულებებს, ცხოვრების სტილს და ქცევის ნორმებს. ინდუსები მკაცრად იცავენ რელიგიურ განაწესებს ტანსაცმლის, საცხოვრებლის, ტაძრების, წმინდანების და სქესთა შორის ურთიერთობებში. ნუ ატარებთ ზედმეტად გახსნილ ტანისამოსს. ქალის მკლავები დაფარული უნდა იყოს იდაყვამდე. თქვენი გარდერობიდან ამოიღეთ მინი–ქვედაბოლოები, შორტები, ვიწრო მოტმასნილი შარვლები (გოას გარდა, სადაც სრული განტვირთვის ატმოსფერო სუფევს, რა თქმა უნდა ზომიერ ფარგლებში). ყველა მოსაუბრეს, მისი სოციალური სტატუსის მიუხედავად ესაუბრეთ თავშეკავებით და ზრდილობიანად. თუ არ გინდათ ინდოელების პატივისცემა დაკარგოთ, არასდროს გამოავლინოთ ფამილიარობა და თავშეუკავებლობა. ტაძრებში და საცხოვრებელ ადგილებში შესვლის წინ აუცილებლად გაიხადეთ ფეხსაცმელი. ტაძრების, სალოცავების, ლინგამების გარშემო მხოლოდ საათის ისრის მიმართულებით იმოძრავეთ. გაითვალისწინეთ, რომ ყველა ინდუისტური ტაძარი არ არის ღია უცხოელთათვის (ამის შესახებ, როგორც წესი, ტაძრის შესასვლელთან გამოკრული დაფა იუწყება).

ადგილობრივი პრობლემების მიმართ გამოავლინეთ გაგება, არასდროს გამოხატოთ გაღიზიანება. ხშირია შემთხვევები, როცა ერთი და იგივე მაღაზიაში, ან რომელიმე მუზეუმში ან ტაძარში შესასვლეად მოგიხდებათ საფასურის გადახდა, რომელიც რამდენიმე ათეულჯერ აღემატება ინდოეთის მოქალაქეთათვის დაწესებულ გადასახადს. ამ შემთხვევაში უცხოელთათვის ცალკე რიგებიცაა, და ნუ იკითხავთ რატომაა უცხოელებისთვის იგივე საქონელი ან მომსახურეობა ასეთი „ძვირი“. პასუხი ყველგან ერთია – უცხოელები (თეთრკანიანები) მდიდრები არიან, ინდოეთი კი არ არის მდიდარი ქვეყანაო“, და დამიჯერეთ შედავებას აზრი არ აქვს. სამაგიეროდ თამამად შეგიძლიათ შევაჭრება ბაზრებსა და სხვა სავაჭრო ადგილებში, მოლებისა და სუპერმარკეტების გარდა.

უკეთესი იქნება, თუ ჰინდიზე რამდენიმე ძირითად ფრაზას ისწავლით, ან თუკი ჰინდის ისწავლით სალაპარაკო დონეზე მაინც (ეს განსაკუთრებით იმათ ეხება, ვინც აპირებს ინდოეთში რამდენიმე წელი გაატაროს) – ეს თქვენ გაგიხსნით ინდოელების გულებს და ნებისმიერ კარს ნებისმიერი გაგებით.

ეს იყო „მოკლედ“, რისი დაწერაც ამ ჯერზე მოვახერხე :)

ინდუიზმი

ინდუიზმი სათავეს იღებს ჰარაპის, ანუ ინდის ცივილიზაციიდან, რომელიც ჩვენს წელთაღრიცხვამდე III-II ათასწლეულებში არსებობდა ინდის დაბლობში. ამ ცივილიზაციის რელიგია ეფუძნებოდა იმ ღვთაების თაყვანისცემას, რომელსაც ბევრი საერთო აქვს ინდუისტურ ღმერთ შივასთან. დაახლოებით II ათასწლეულის შუა პერიოდიდან ინდოსტანის ჩრდილო–დასავლეთში არიულმა ტომებმა დაიწყეს შემოღწევა. მათ ენას მოგვიანებით ვედური სანსკრიტი ეწოდა. არიელების შემოჭრას წინ უძღვოდა ინდოევროპულ ენებზე მოლაპარაკე ხალხების გადასახლებების ხანგრძლივი ისტორია. არიელებმა მოიტანეს მსხვერპლთშეწირვის რთული რიტუალი – იაჯნა, რომლის დროსაც ღმერთებს მსხვერპლად სწირავდნენ საქონლის შემწვარ ხორცს და ჰალუცინოგენურ სასმელს „სომას“.

არიელები შეერივნენ ადგილობრივ ტომებს, რომელთაც რიგვედაში დასას ტომები ერქვათ. ამის შედეგად საზოგადოების შემადგენლობა გართულდა, რომელმაც ჯერ ბარნული სისტემის, შემდეგ კი კასტური სისტემის ჩამოყალიბება გამოიწვია, რომლებიც ინდუიზმის სოციალურ ბაზად გადაიქცნენ. ახალ სისტემაში უმთავრესი როლი ბრაჰმანებს ეთმობოდა – ვედების მცოდნე ადამიანებს, რომლებიც რიტუალებსაც ასრულებდნენ.

ბრაჰმანიზმი ინდოეთში ჩვენს წელთაღრიცხვამდე პირველ ათასწლეულში ვრცელდება. ჩვ. წ–აღმდე პირველი ათასწლეულის მეორე ნახევარში ბრაჰმანიზმის პოზიციები შესუსტდა, და იგი სხვა რელიგიებმა დროებით შეასუსტეს, ძირითადად ბუდიზმმა და ჯაინიზმმა. ჩვ. წ–აღმდე პირველი ათასწლეულის მიწირულს ინდოეთში სხვადასხვაგგვარი რელიგიური წარმოდგენების მთელი კომპლექსი ჩამოყალიბდა, რომლებიც ვედებს ღიად არ უპირისპირდებოდნენ, მაგრამ უმეტესწილად ცხოვრების ახალ პირობებს უფრო შეესაბამებოდნენ.

ჩვენი წელთაღრიცხვის პირველი ათასწლეულის დასაწყისში ინდოეთში აღორძინებას იწყებს ბრაჰმანიზმი ინდუიზმის ფორმით. ამ პერიოდში ინდუიზმი და ბუდიზმი პარარელულად ვითარდებოდნენ, ამასთან მათ ფილოსოფიებს შორის დავა მათივე განვითარების მთავარ მამოძრავებელ ძალად იქცა. ინდუისტური სკოლა „ნიაა“ ბუდისტური ლოგიკის გავლენით ჩამოყალიბდა, ხოლო „ვედანტას“ სკოლამ სერიოზული ზემოქმედება მოახდინა ბუდისტური სკოლა „მადჰიამიკას“ ჩამოყალიბებაზე. ბუდიზმმა დიდი როლი შეასრულა სისხლიან მსხვერპლთშეწირვაზე უარის თქმაში.

გუპტების დინასტიის მმართველობის პერიოდში (ჩვენი წელთაღრიცხვის IV – VI სს.) ინდუიზმი ქვეყანაში გაბატონებულ რელიგიად იქცა. ბუდიზმი, რომელმაც ინდუიზმზე უდიდესი გავლენა მოახდინა, განსაკუთრებით, თეორიულ სფეროში, ქვეყნის ფარგლებს მიღმა იქნა განდევნილი, ხოლო XI საუკუნეში საერთოდ გაქრა ინდოეთში. ჯანაიზმი ერთერთ ინდურ რელიგიად იქცა, მაგრამ მისი მიმდევრების რაოდენობა ძალიან მცირეა.

ტერმინი ინდუიზმი ევროპული წარმოშობისაა. ინდოეთში რელიგიას ჰინდუ–სამაია ან ჰინდუ–დჰარმა ჰქვია. ინდუიზმი ფაქტიურად ერთ მთლიან რელიგიას არ წარმოადგენს, არამედ ეს არის ადგილობრივი ინდური სარწმუნოებების კრებული სისტემა. ინდუიზმი პოლითეისტურია, მიუხედავად იმისა, რომ ვედანტა პანთეისტური რელიგია იყო. ინდუიზმში მთავარი ღვთაებებია – ბრაჰმა, ვიშნუ და შივა, რომლებიც ღვთიურ სამებაში – ტრიმურტიშია გაერთიანებული.

ინდუისტური მსოფლმხედველობის საფუძველია მოძღვრება ადამიანის ცხოვრების სამი მიზნის შესახებ: დჰარმა, ართა და კამა. ინდუიზმში ორი ძირითადი მიმართულებაა – ვიშნუიზმი და შივაიზმი. შივაისტებს შორის გამორჩეულნი არიან ქალური საწყისის თაყვანისმცემლები – შაქტისტები. უძველეს ინდოეთში ძირითად რელიგიურ–ფილოსოფიურ პრინციპებთან – „ვადამისთან“ მიმართებაში ყველა რელიგიური სკოლა ორ ნაწილად იყოფოდა – ასტიკად და ნასტიკად. XIX საუკუნის მეორე ნახევარში ინდუიზმში გაჩნდა რეფორმისტული მოძრაობა „არია სამაჯი“, რომელსაც დღესდღეობით უამრავი მიმდევარი ჰყავს.

ინდუიზმის ძირითადი პრინციპებია – წარმოდგენები კარმაზე, დჰარმაზე და სანსარაზე. ინდუისტებს თავისი წმინდა წიგნები აქვთ – ვედები, მაგრამ ინდუიზმს არ ახასიათებს რაიმე სახის მკაცრი კანონები. ინდუიზმი მხარს უჭერს ინდოეთის საზოგადოების კასტობრივ წყობას.

ქვემოთ განთავსებულია სურათები ერთერთი მნიშვნელოვანი ინდუისტური სალოცავი ადგილიდან, რომელსაც სანგამი ეწოდება. ეს არის სამი მდინარის: განგას, იამუნას და სარასვატის შესართავი, სადაც ყოველდღიურად ათასობით მლოცველი (და ტურისტიც) მიდის სხვადასხვა რიტუალების შესასრულებლად. ეს სურათები 2007 წლის ნოემბერში გადავიღე:

ფრანგული ბალეტი ინდური პოემის მიხედვით

ამიტაბჰ ბაჩანი აღელვებულია და საამისოდ სერიოზული მიზეზებიც აქვს. პარიზული საბალეტო ჯგუფი სცენაზე აპირებს დადგას ბაჩანის მამის, პოეტ ჰარივანშა რაი ბაჩანის პოემები (ნამდვილი გვარია შრივასტავ). პირველად იქნება გამოყენებული დადგმებისთვის ინდოელი პოეტის ნაწარმოებები, ეს ამიტაბჰ ბაჩანის ოცნება იყო, რაც აუსრულდა კიდეც. ფილმში «Teen Patti» გადაღებების შემდეგ ამიტაბჰ ბაჩანმა სერ ბენ კინგლსისთან ერთად პარიზში შეიარა საგანგებო შევედრაზე. „მე ვისაუბრე მამაჩემის პოემების მიხედვით საბალეტო დადგმის იდეაზე. სპექტაკლის პრემიერა შედგება თეატრში «Champs Elysеes». სამუშაო ბევრი გვაქვს. უნდა გადავხედოთ მამაჩემის ყველა პოემას და ამოვარჩიოთ ის, რომელიც საბალეტო დადგმისთვის იქნება შესაფერისი“, – თქვა ბოლივუდის ცოცხალმა ლეგენდამ.

გარდაიცვალა ცნობილი მსახიობი და რეჟისორი ფიროზ ხანი

მუმბაიში გარდაიცვალა ცნობილი მსახიობი, პროდიუსერი და რეჟისორი ფიროზ ხანი. 25 სექტემბერს მას 70 წელი შეუსრულდებოდა. ფიროზ კჰანი გადაღებულია 57 ფილმში, მოგვევლინა 9 ფილმის პროდიუსერის როლში (სხვათაშორის ის იყო ერთობლივი საბჭოთა–ინდური ფილმის „შავი რაინდი აჯუბა“–ს აღმასრულებელი პროდიუსერი («Ajooba», 1981) და როგორც რეჟისორმა გადაიღო რვა სურათი. ფიროზ ხანი ორჯერ იყო დაჯილდოებული პრესტიჟული პრემიით «Filmfare Award», როგორც მეორე პლანის საუკეთესო მსახიობი 1971 წელს და „ინდური კინოს განვითარებაში შეტანილი წვლილისთვის“ 2001 წელს. ბოლო წლების განმავლობაში ფიროზ ხანი აქტიურად ებრძოდა მძიმე ონკოლოგიურ დაავადებას და მკურნალობის ინტენსიურ კურსს გადიოდა. გასულ თვეს იგი სასწრაფოდ მოათავსეს საავადმყოფოში. ექიმები ყველაფერს აკეთებდნენ, რაც შეეძლოთ, მაგრამ დაავადება უფრო ძლიერი აღმოჩნდა.

ფრეიდა პინტო მსოფლიოს ყველაზე სექსუალური ქალების სიაში

ოსკაროსანი ფილმის „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ ერთერთი მთავარი გმირი ფრეიდა პინტო პირველად აღმოჩნდა ბრიტანულ ჟურნალ «FHM»–ის მიერ შედგენილ მსოფლიოს ყველაზე სექსუალური ქალების სიაში. ფრეიდა პინტოს დებიუტი ამ სიაში მეათე ადგილზე შედგა, იმ დროს როდესაც სიას სათავეში უდგას შერილ ქროუ, ჯგუფ «Girls aloud»–ის 25 წლის სოლისტი. საპატიო მეორე ადგილზე სიაში გავიდა გასული წლის გამარჯვებული მენან ფოქსი. მესამე პოზიცია არანაკლებ პოპულარულმა კინოვარსკვლავმა ჯესიკა ალბამ დაიკავა, ხოლო მსოფლიოს ყველაზე სექსუალური ქალების ხუთეულის ბოლოშია ბრიტნი სპირსი. რეიტინგი შედგენილი იქნა 10 მილიონი ხმის საფუძველზე.

სხვა სტატიები ამ თემაზე:
* «მილიონერის“ მიერ გამოწვეული მღელვარებანი არ ცხრება
* რუბინას მამას ქალიშვილის გაყიდვა სურდა 200 ათას გირვანქად*
„ჯურღმულელი მილიონერის“ მსახიობ ბავშვებს გაუმართლათ*
მილიონერმა მუმბაის ჯურღმულებიდან თბილისში ჩამოაღწია
* სიურპრიზი ოსკაროსანი „მილიონერის“ ფანებს
* ფილმის „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ ტრიუმფი „ოსკარით“ დაჯილდოების ცერემონიაზე
* „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ ნამცხვარი „ნაპოლეონის“ შეფუთვით
* ფილმმა „მილიონერი ჯურღმულიდან“ მთავარი „ოქროს გლობუსი“ მიიღო
* მოგზაურობა დარჯილინგში

ბოლივუდი, მოლივუდი, ტოლივუდი, კოლივუდი და ა.შ.

რამ გამოიწვია ინდოეთის მიმართ ჩემი ინტერესი და როგორ ღვივდებოდა ჩემი დამოკიდებულება ამ ქვეყნისადმი, ამაზე ერთერთ პირველ პოსტში დავწერე, როცა ეს ბლოგი გავხსენი და მეც ისევე, როგორც ამ ბლოგის ერთგული მკითხველების და საერთოდ ინდოეთზე შეყვარებული ადამიანების უმრავლესობა სხვადასხვა სახის ინფორმაციას ინდოეთის შესახებ რა თქმა უნდა პირველად ამ ქვეყანაში წარმოებული ფილმებიდან ვიგებდი. ჩემს ბავშვობაში არც ინტერნეტი იყო (ასაკს მაინც და მაინც ნუ მკითხავთ) და ტელევიზორშიც იშვიათად იყო ხარისხიანი დოკუმენტური ფილმები (ისეთები, როგორც National Geographic-ზე და სხვა მსგავს არხებზეა), რომ რაიმე სრულყოფილი ინფორმაცია მიმეღო. რჩებოდა ისევ და ისევ ინდური ფილმები, ძირითადად რეჟისორის რანგში რაჯ კაპურის მიერ გადაღებული, და ძალაუნებურად ვფიქრობდი, რომ კი ეს ლამაზი და მუსიკით და ცეკვით გაჯერებული ზღაპრები კარგია, მაგრამ რეალობა ალბათ ბევრად განსხვავებულია თქო. ამ 2 წლის წინანდელი მოგზაურობისას დავრწმუნდი, რომ ვცდებოდი, და ჩემდა გასაკვირად ეს ფილმები, საკმაოდ დიდ ინფორმაციას ატარებენ, რომ ქვეყანას შორიდან მაინც გაეცნო.

მაგრამ ამჯერად ცოტა განსხვავებული კუთხით მინდა შევხედო ინდურ კინოწარმოებას და შევეცადო ცოტა, სულ ცოტა მის სიღრმეებში ჩავწვდე, უბრალოდ შევიარო ამ სიღრმეებში, რადგან მთლიანად ბოლომდე მაინც ვერაფერს გავიგებ ვერასდროს :)

ჰოლივუდი ყველამ ვიცით, მერე მოდის ბოლივუდი, და მეც მთელი ჩემი გულუბრყვილობით მეგონა, რომ მთელი ინდური კინოწარმოება ბოლივუდი იყო. მაგრამ გსმენიათ ვინმეს მოლივუდი? მგონია რომ უმეტესობას არ სმენია. ასო არ შემშლია და ნამდვილად მოლივუდი დავწერე. კარგით, მოლივუდი თუ არა იქნებ ტოლივუდი ან კოლივუდი გსმენიათ? :) მოდით მოვლენებს წინ გავუსწრებ და ცოტა თამამადაც ვიტყვი, რომ 99% დარწმუნებული ვარ არ გსმენიათ. არა და ეს ყველაფერი ნამდვილად არსებობს და არსებობს ინდოეთში. არსებობს ბოლივუდის კინოწარმოება და ფილმები და არსებობს კიდევ ასეთი რამ, რასაც სამხრეთინდური კინო ჰქვია. ესეც ინდური კინოა, მაგრამ განსხვავება ნამდვილად არსებობს დამიჯერეთ. არსებობს კიდევ აღმოსავლეთინდური კინოც, მაგრამ სამხრეთი და აღმოსავლეთი ხშირად ერთ სამხრეთინდური კინოს მცნებაშია გაერთიანებული და მეც შევეცდები ცოტა გასაგებად დავწერო რას ვგულისხმობ ამ ყველაფერში. მაგრამ ცოტა შორიდან დავიწყებ.

2009 წელს მსოფლიოს (!!!) კინოეკრანებზე გამოვიდა „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ – პრინციპში, აბსოლუტურად ინდური კინო, ინდოელი მსახიობებით, მუმბაის ჯურღმულებით, თვალწარმტაცი ნამდვილი ტაჯ–მაჰალით, და არა დეკორაციებით, და ეს ფილმი ბრიტანელმა ცნობილმა რეჟისორმა დენი ბოილმა გადაიღო. 8 ოსკარმა, რომლებიც ამ ფილმს ერგო, ყველა და თითოეული დაარწმუნა იმაში, რომ ინდური კინემატოგრაფი თავს უკვე „ვიწროდ“ გრძნობს აზიაში, სადაც ის ბოლო 40 წლის მანძილზე დომინირებს. ინდური კინოს ტექნიკური დონე, რომელიც მუდმივად დაცინვის საბაბი იყო ყველგან და მათ შორის საქართველოშიც, ბოლო წლების განმავლობაში მნიშვნელოვნად გაიზარდა. 2007 წლის ჰიტი „ომ შანტი ომ“ („კავკასიაზე“ ეს ფილმი გადიოდა და რეკლამირდებოდა სახელწოდებით „ჩემი საყვარელი ლედი“ – საიდან მოიტანეს ეს სახელი არ ვიცი, შესაძლოა რუსულიდან გადმოთარგმნეს, და რუსებმა რატომ შეცვალეს მაშინ სახელწოდება, არ ვიცი, ვერაფერს გეტყვით), მოკლედ, ეს ფილმი, რომლის პრაქტიკულად საპრემიერო ჩვენების დროს მომიწია ამ ქვეყანაში მოგზაურობა და თვითონ ფილმის შუაგულ მუმბაიში ნახვა, და ამ ფილმში მთავარ როლს შაჰრუკჰ კჰანი და ულამაზესი დებიუტანტი 18 წლის გოგონა დიპიკა პადუკონე ასრულებდნენ, თავისი სპეცეფექტების დონით არანაირად არ ჩამორჩება ყველაზე ცნობილ ჰოლივუდურ ფილმებსაც კი, ხოლო ბიუჯეტის სიდიდით ნებისმიერ ევროპულ კინოს გაუწევდა კონკურენციას. და ეს ფილმი ბოლივუდური ფილმია.

ახლა კი მთავარი –
მარტო ინდოეთში კინოწარმოების ცხრა (!!!) უმსხვილესი ცენტრია (ბოლივუდი ერთერთი მათგანია მხოლოდ), რომლებიც წელიწადში 1000 (!!! – ჰო, ჩემს ბავშვობაში ცნობილი იყო 600–700 ფილმი წელიწადში და ბოლო 30 წლის მანძილზე ეს რიცხვი 300–ით გაზრდილა) მხატვრულ ფილმს იღებენ. უმსხვილეს კინოსტუდიებს თავისი მეტსახელებიც აქვთ, რომლებიც ჰოლივუდის სახელიდან გამომდინარეობს. მუმბაიში – ბოლივუდია (მუმბაის მანამდე ბომბეი ერქვა და სულ ათიოდე წლის წინ დაუბრუნეს ქალაქს ძველი სახელი), ტირუვანანტაპუირამში, სადაც ფილმებს მალაიალამის ენაზე იღებენ – მოლივუდია, ჰაიდარაბადში (ტელუღუს ენა) – ტოლივუდია, ჩენაიში (ტამილური ენა) – კოლივუდია. კიდევ არის კინოსტუდიები გუჰავატიში (ინდოეთის უკიდურესი აღმოსავლეთი, ასამის შტატი), ბანგალორში (კარნატაკას შტატი, სადაც ფილმებს ადგილობრივ კანნადას ენაზე იღებენ), დელიში, კუტაკში (ორისას შტატი, ფილმებს ორიას ენაზე იღებენ) და კალკუტაში (ბენგალის ენაზე).

ყველაზე მეტ ფილმებს ქვეყნის მთავარ ენაზე – ჰინდიზე იღებენ ბოლივუდის მარკით, მაგრამ ვინ იცის, იქნებ დადგეს დრო რამდენიმე წლის შემდეგ, როცა ინდოეთის სამხრეთში გადაღებულმა გულუბრყვილო ფილმებმაც დაიპყრონ მსოფლიოს ფართო ეკრანები. სამხრეთში განთავსებულია ქვეყანაში მოქმედი კინოთეატრების უმეტესობა, მაყურებელთა დარბაზები სიცარიელეს არ უჩივიან, და შესაძლოა დადგეს დრო, რომ პროდიუსერებსაც გაუჩნდეთ ფული საიმისოდ, რომ ბომბეელი ან დასავლელი მსახიობები მიიწვიონ გადაღებებზე.

ჯერჯერობით სამხრეთინდური კინო ძალიან ტრადიციულ ფორმებს ინარჩუნებს, ის არ აღიარებს ბოლივუდის სპეცეფექტებსა და გლამურულობას. ფილმის მთავარი გმირი – შეყვარებული სუპერმაჩოა, მკაცრი შურისმაძიებელი, რომელიც ცდილობს სამართლიანობა აღადგინოს დამანგრეველი ძალის მუშტების ქნევით და ფეხებში დამიზნებული წიხლების დარტყმით. მისი შეყვარებული – ტრადიციული ინდოელი გოგონაა, რომელიც ლამაზად მღერის და საოცარი პროფესიულობით ასრულებს ხალხურ ცეკვებს. სამხრეთინდური კინოსტუდიების მამაკაცური სილამაზის იდეალი ასე გამოიყურება – ჯანღონიანი, ხუჭუჭა თმიანი, ულვაშებიანი შავტუხა კაცი 170 სმ–ის სიმაღლით, ბევრს იცინის, გადაადგილდება ინდოეთში წარმოებულ მოტოციკლზე, რომელიც იაპონური ლიცენზიითაა დამზადებული (იაპონიაზე გამახსენდა რაჯ კაპურის ეგზომ პოპულარული და საქართველოში ლამის ინდოეთის სიმბოლოდ ქცეული სიმღერა Mera Joota hai Japani). ფილმებში ძალადობის სიმრავლით ტამილური ფილმები ლიდერობენ, მოწინააღმდეგის სახისკენ მოქნეული მუშტის მიერ ტრაექტორიის ხმა მთელი 2,5 საათის განმავლობაში ისმის. სასიკვდილო დარტყმები ძალიან ცოტაა და გმირიც მოწინააღმდეგეებს თავის სიმართლეში ზედმეტი გვამების გარეშეც კარგად არწმუნებს. სიტუაციას ამწვავებს ისიც, რომ ცნობილ ბოროტმოქმედს საპატარძლოს მოკვლა უნდა.

მთლიანობაში სამხრეთი და აღმოსავლეთი ინდოეთის კინოინდუსტრია ჯერჯერობით მხოლოდ საკუთარი და მეზობელი შტატების კინომოთხოვნილებებს აკმაყოფილებს (თითოეულ შტატში 80–100 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს), მაგრამ ისტორიაში არის მაგალითები, როცა იქაური ფილმები სპეციალისტებსაც შეუნიშნავთ. ჯერ კიდევ 1956 წელს ბენგალურმა ფილმმა „გზად საგალობელი“ კანის კინოფესტივალის პრიზი და აშშ–ის მიმომხილველთა ეროვნული საბჭოს პრემია მიიღო, როგორც საუკეთესო უცხოურმა ფილმმა.

ეს რაც მხოლოდ ფილმებს და კინოწარმოებას შეეხება, თან ძალიან მოკლედ. წარმოგიდგენიათ ყველაფერი ამის შემხედვარე თვითონ ქვეყანაში რამდენი უცნაური და ამოუცნობი რამ არის, რასაც უბრალო ევროპელი მოკვდავის ტვინი ვერ ჩაწვდება. ოშო რაჯანიშს დავეთანხმები და მეც ვიტყვი, რომ ინდოეთი გეოგრაფიული ადგილმდებარეობა არ არის, ეს სულიერი მდგომარეობაა, და ჩემგან დავამატებდი, რომ ეს სულიერი მდგომარეობა არც ისე მარტივია, როგორც ერთი შეხედვით შეიძლება ჩანდეს, და ჩვენ შეიძლება მხოლოდ გვქონდეს ან არ გვქონდეს სურვილი მას ჩავწვდეთ. ცინიზმი და დაცინვა... მემგონი ეს ყველა რელიგიაში არასახარბიელო საქციელად ითვლება... გამგები გაიგებს :)

ინდოეთი – ჩემი სიყვარული

ოშო რაჯანიში

წიგნიდან „ინდოეთი – ჩემი სიყვარული“

II ნაწილი

დუმილის სიმღერა: სუტრები ქვაში

ადამიანები, ვინც ტაჯ–მაჰალი შექმნა, ეს კი ჭეშმარიტი ხელოვნებაა, სუფისტი მისტიკოსესბი იყვნენ, რომლებმაც იცოდნენ, რა არის მედიტაცია. მათ ტაჯ–მაჰალი იმგვარად შექმნეს, რომ თუკი სავსე მთვარიან ღამეს უბრალოდ მის სიახლოვეს მოთავსდებით, ზუსტად საღამოს ცხრა საათზე, თუკი უცქერთ მთელ მსოფლიოში ულამაზეს არქიტექტურულ ქმნილებას, აღმოაჩენთ, რომ თქვენ ხართ სრულიად ჩუმად, დამშვიდებული, აუღელვებელი. თქვენსა და ტაჯ–მაჰალს შორის მყარდება კავშირი.
გურჯიევი, ჩვეულებრივ, ტაჯ–მაჰალს ობიექტურ ხელოვნებას ეძახდა. ეს ნიშნავს: შექმნილია ისეთი ადამიანების მიერ, რომლებიც სრულიად აცნობიერებდნენ, რომ შეეძლოთ რაღაც ისეთის შექმნა, რაც ადამიანებს ზრდაში დაეხმარება.

ადამიანებს, ვინც ტაჯ–მაჰალი შემქნა, ეს დასამშვიდებლად არ გაუკეთებიათ. ეს მათი გამოცდილება იყო. და ისინიც შეეცადნენ აეშენებინათ ისეთი რამ, რაც შეძლებდა, რომ ეს გამოცდილება თქვენთვისაც გადმოეცა, ყოველ შემთხვევაში ამ გამოცდილების ბზინვარება მაინც დაგენახათ. ინდოეთში უამრავი ასეთი ადგილია, რომელსაც შეიძლება ობიექტური ხელოვნება ეწოდოს. და აშკარაა ისიც, თუ რატომაა ეს ადგილები ინდოეთში.
იმიტომ რომ ათი ათასი წლის მანძილზე ეს ქვეყანა მედიტაციით იყო დაკავებული.
აჯანტასა და ელორას გამოქვაბულები, იქ უამრავი გამოქვაბულია. მთელი მთა დასერილია ქვაბულებით. უზარმაზარი ქვაბულები ქვაში გამოითალა, ქვაბულების ჯაჭვი, შესაძლოა ოცდაათი ან ოცდათხუთმეტი.
ამასთან ყოველი ქვაბული თავისებურადაა ლამაზი. არა მხოლოდ ლამაზი, არამედ ყოველ მათგანში მედიტაციის გარკვეული არომატია.

აჯანტას ქვაბულებში არის ბუდისტური დარბაზი მედიტაციისთვის, სადაც დაყენებულია ქვები, რომელთა დანიშნულებაც ექოს შექმნა იყო, ისევე როგორც ეს მუსიკალური ინსტრუმენტის – ტაბლას შექმნისას ხდება. თუ ამ ქვას დაარტყამთ ისევე როგორც ტაბლას, ისინი ასეთივე ხმას გამოსცემენ. ჩვეულებრივი ქვა ასეთ ექოს ვერ შექმნიდა, იმიტომ რომ ეს ძალიან წვრილი ხმა იქნებოდა, ამიტომაც ეს განსაკუთრებული ქვები იქნა გამოყენებული. რა აზრია ამ ყველაფერში? აზრი კი იმაშია, რომ როცა ვინმე მღეროდა „აუმ“, ამასთან ძალიან ინტენსიურად, ტაძრის გუმბათი რეზონანს იძლეოდა და ხმას უკან აბრუნებდა და ხმის წრეს ქმნიდა. ტაძრის გუმბათი იმგვარადაა აგებული, რომ ექოს ხარჯზე ხმის წრე შეიკრას. ხმის წრიულობისგან მიღებული სიხარულის შეგრძნება ენით აუწერელია. თუ „აუმს“ ღია ცის ქვეშ იმღერებთ, ხმის წრე არ შეიკვრება და ასეთ სიხარულს ვერასდროს შეიგრძნობთ.

სავსე მთვარის ღამეს, როცა მთვარე ცის შუაგულში მოექცევა, ტაჯ–მაჰალი ადამიანის მიერ მედიტაციისთვის შექმნილ უდიდეს ობიექტად იქცევა. თქვენ ზიხართ უჩუმრად და მას შესცქერით, და მხოლოდ იმის გამო რომ თქვენ მას უცქერთ, თქვენი ფირები დნება და ქრება. ტაჯ–მაჰალის მშვენიერება იმდენად უზარმაზარია, რომ თქვენი ტვინი საკუთარ არსს კარგავს. მას არ შეუძლია ჩასწვდეს მის მშვენიერებას, და ამიტომაც ის მდუმარე ხდება.

ინდოეთში შეგიძლიათ ათასობით იხილოთ მშვენიერი ქანდაკებები, მილიონობით ტაძარი უჩვეულოდ ლამაზი მამაკაცებისა და ქალების სკულპტურებით, მაგრამ ყოველი მათგანი ძირითადად მედიტაციას ეძღვნება.
როცა კი თქვენ უბრალოდ შეხედავთ ბუდას ქანდაკებას, სადღაც თქვენში შიგნით სიმშვიდეს იგრძნობთ, ბუდას პროპორციებს, მის სხეულს, მის განლაგებას, იმას, თუ როგორ ზის, ნახევრად დახურული თვალებით.
უბრალოდ დაჯექით, შეხედეთ ქანდაკებას და თქვენ მდუმარებაში შეხვალთ...
აღმოსავლეთში ქანდაკებებს საკუთარი თავისთვის არ ქმნიდნენ, მათ ქმნიდნენ როგორც კოდირებულ ენას მომავალი თაობებისთვის. ნაწერები შეიძლება გამქრალიყო, ენა შესაძლოა შეცვლილიყო, სიტყვებს თავისი არსის დაკარგვა შეეძლოთ. ნებისმიერი ცოდნა შეიძლება გაუკუღმართებულად იქნას გადმოცემული, ეს ცოდნა სხვა გაგებით შეიძლება შეცვლილიყო. სხვადასხვა თეორიების გარშემო შეიძლება მსჯელობა და ასეც ხდებოდა კიდეც, და სწორედ ამის გამო მათ გადაწყვიტეს, რომ შესაძლოა იყოს გადაცემის სხვა საშუალებაც, ენის გარდა.

რამდენი მხატვარი, სკულპტორი, მოქანდაკე იღებდა მონაწილეობას ათასობით ტაძრის აშენებაში. შეიქმნა ტაძრების მთელი ქალაქები, რამდენი დრო დაიხარჯა ამაზე! და ეს ერთადერთი ადგილი არ არის, არის აჯანტა, ქვაბულების რიგი, ბუდისტების მიერ შექმნილი. ეს მთებია, რომლებიც რამდენიმე მილის სიგრძეზეა გადაჭიმული და ეს მთები მთლიანად ქვაბულებითაა დასერილი. და ამ ქვაბულებში შეგიძლიათ აღმოაჩინოთ ხელოვნების უნიკალური ნიმუშები და ყველაფერი მშვენიერია. ბუდას მთელი ცხოვრება ქვაშია მოქცეული.

შედიხართ პირველ ქვაბულში, იქ ნახავთ ბუდას დაბადებას ქვაში. ამასთან ეს მცირე ზომის ქვაბულები სულაც არაა. ისინი ქვის უზარმაზარ ლოდებშია გამოთლილი. და ყოველ ქვაბულში ბუდას ცხოვრება თანდათანობით იშლება, ბოლო ქვაბულში კი ბუდას სძინავს.
ცხოვრების უკანასკნელ წუთს, როცა მან მოსწავლეებს ჰკითხა: „თუ გაქვთ რაიმე კითხვები, შეგიძლიათ დამისვათ, რადგან მალე წავალ მარადიულ ძილში სამუდამოდ“.
მას ბალიშიც კი არ აქვს, ბალიშად ის თავის ხელს იყენებდა. მაგრამ ეს ისეთი მშვენიერი ქანდაკებაა, ისეთი უზარმაზარი.
არის ელორას ქვაბულები, რომლებიც ასევე მთებშია გამოთლილი. არის ინდუისტური ტაძრები ჯაგანატჰა პურიში, კანარაკაში. ვერც კი წარმოიდგენთ ხელოვნების როგორი უმშვენიერესი ნიმუშები შეიქმნა საუკუნეთა განმავლობაში.

როდესაც პირველად ვიყავი კაჯურაჰოში, ეს მხოლოდ იმის გამო გავაკეთე, რომ ჩემმა ბებიამ მთხოვა ეს გამეკეთებინა, მაგრამ მას შემდეგ რამდენიმე ასეულ ჯერზე ვიყავი იქ. მსოფლიოში სხვა ადგილი არ არის, სადაც ამდენჯერ ვიქნებოდი ნამყოფი. მიზეზი მარტივია. ეს გამოცდილება უძიროა, და ის არასდროს იყიდება. რაც უფრო მეტი იცით, მით უფრო მეტი გინდებათ რომ იცოდეთ. კაჯურაჰოს ტაძრის ყოველი დეტალი საიდუმლოს წარმოადგენს. ალბათ ასეულობით წლების მანძილზე ათასობით სკულპტორი ქმნიდა თითოეულ ტაძარს. და ჯერ არსად შევხვედრივარ ასეთ სრულყოფილებას.

დიახ, ინდოეთს მე ქვეყანას არ ვეძახი, არამედ შინაგან სივრცეს. ინდოეთს რაიმე გეოგრაფიულ ადგილს არ ვეძახი, რომლის ნახვაც რუქაზე შეიძლება. ინდოეთს მე იმას ვუწოდებ, რაც ღრმად არის თქვენში დაფარული, იმას, რაც თქვენ ჯერ არ გაგიხსნიათ და აღმოგიჩენიათ. ინდოეთი ეს თქვენი შინაგანი სივრცეა. ინდოეთი ეს არ არის ქვეყანა, არ არის ერი, ეს ცნობიერების მდგომარეობაა.

აქ, აღმოსავლეთში მედიტაცია – ეს ისეთი რამეა, სადაც ფრენა შეგიძლიათ. ეს ენერგია თქვენს გარშემო მდინარეს ჰგავს, რომელიც უკვე ოკეანეში მიექანება. ცურვა არ დაგჭირდებათ, თქვენ უბრალოდ უნდა მიჰყვეთ დინებას. დასავლეთში დინებასთან ბრძოლა გიწევთ, იმიტომ რომ საუკუნეების მანძილზე ექსტრავერტულმა ტვინმა სრულიად განსხვავებული ენერგია შექმნა, არა მხოლოდ გასნხავავებული, არამედ სრულიად საწინააღმდეგო, რომელიც გარედან მიედინება, ექსტრავერტულია.

ჭექა–ქუხილი ღამის წყვდიადში

ათასობით წელი მიდის იმაზე, რომ რელიგიის თესლმა ნაყოფი გამოიღოს. ეს ექსპერიმენტი ინდოეთში ჩატარდა, და იქ თესლი არა მარტო გაღვივდა, არამედ აყვავდა კიდეც. ახლა კი ინდოეთში ადამიანები მზად არიან ყვავილების ამ უკიდეგანო საუნჯის დაკარგვისთვის. თქვენც დაკარგავთ, რადგან მასში ვერაფერს ფასეულს ვერ ხედავთ, თქვენ მას ზურგი შეაქციეთ. ვერანაირ მნიშვნელობას მასში თქვენ უკვე ვერ ხედავთ.
დასავლეთს კი სულ თავიდან მოუწევს დაწყება. სულიერ მოგზაურობას თუკი შევადარებთ, დასავლეთს ამჟამად იმ წუთიდან უწევს დაწყება, რომელშიც ჩვენ ხუთი ათასი წლის წინ ვიმყოფებოდით, დევების პერიოდში. და დასავლეთს მოუწევს ხუთი ათასი წლის გავლა, რომ იმ წუთამდე მიაღწიოს, რომელშიც ჩვენ ამჟამად ვიმყოფებით. მაგრამ მაშინ ადამიანის არსებობა გართულდება და შეუძლებელი იქნება.
ამიტომაც ვამბობ, რომ ინდოეთი უდიდეს პასუხისმგებლობას ატარებს, იმიტომ რომ ჩვენ ბევრი რამ აღმოვაჩინეთ: ადამიანის ცნობიერების გასაღები, კანონები და განვითარების მეთოდები, ამიტომ თუკი ამ ყველაფერზე უარის თქმა გსურთ, მანამდე ვინმეს გადაეცით მაინც. ეს იმის მინიმუმია, რაც შეგვიძლია გავაკეთოთ. მაგრამ გახსოვდეთ, რომ თქვენ მხოლოდ ის შეგიძლიათ გადასცეთ, რაც მხოლოდ თქვენში შიგნით მოხდა.

ეს არის ჩემი განზრახვა, რომ მედიტაციაში მყოფი დაიბადოს თქვენში. თუკი ინდოეთში ასეთი მედიტაციით დაკავებული დუჟინი მაინც დაიბადება, რომელთაც იგივე სინათლე ექნებათ, რაც ბუდას ჰქონდა, და ეს მშვენიერი იქნება. საქმე იმაში კი არ არის, უნდა შეძლოს რელიგიამ იცოცხლოს ინდოეთში და დასავლეთში, თუ არა. საქმე ამაში არ არის. საქმე იმაშია, შეძლებს თუ არა სიცოცხლეს. რა ნიადაგზე აშენდება ტაძარი, მნიშვნელობა არ აქვს, ამისთვის ნებისმიერი ნიადაგი მისაღებია, მაგრამ თქვენ თვითონ ამ ტაძარს ანგრევთ.

მაგრამ არის სხვა ინდოეთიც – ბუდების ინდოეთი, მუდმივი ინდოეთი. მე მისი ნაწილი ვარ, თქვენ მისი ნაწილი ხართ და სინამდვილეში იქ, სადაც მედიტაცია ხდება, ადამიანი ამ მარადიული ინდოეთის ნაწილი ხდება. ეს მარადიული ინდოეთი არა გეოგრაფიული, არამედ სულიერი გაგებაა.

ოშო რაჯანიში
წიგნიდან „ინდოეთი – ჩემი სიყვარული“ - I ნაწილი
(თარგმნა სოსო ხაჩიძემ)

პატარა „სენსაციები“ ბოლივუდიდან

აშუტოში ჰარმან ბავეჯას სახეს შეცვლის

ბოლივუდის ახალგამომცხვარი ვარსკვლავი ჰარმან ბავეჯა, რომლის პირველი ორი ფილმიც Love Story 2050 და Victoria მაყურებლებმა კრიტიკის ქარცეცხლში გაატარეს თვითონ მსახიობისა და მისი თამაშის ჰრიტიკ როშანთან დიდი მსგავსების გამო, იმედგაცრუელბული სულაც არ არის. მის ახალ სცენურ სახეზე თვით აშუტოშ გოვარიქერი იზრუნებს, ამერიკული კინოაკადემიის წევრი და ცნობილი რეჟისორი. ამჟამად გოვარიქერი ქართული ყურისთვის ოდნავ უცნაური დასახელების ფილმზე „რა ხარ ზოდიაქოთი?“ მუშაობს, რომელშიც ქალის მთავარ როლს პრიანკა ჩოპრა ასრულებს. მამაკაცის მთავარ როლზე კი ხანგრძლივი შერჩევებისა და ქასტინგების მერე მაინც გადაწყვიტა, რომ ჰარმანი დაემტკიცებინა, მისი სადებიუტო ფილმების კომერციული წარუმატებლობის მიუხედავად. რეჟისორს რთული ამოცანა აქვს შესასრულებელი – ჰარმანის სახით „ჰრიტიკ როშანის დუბლიორის“ სტერეოტიპის დამსხვრევა. ყოველი სცენის შემდეგ რეჟისორი ამოწმებს, არის თუ არა რაიმე მსგავსება ამ სცენაში ჰარმანსა და როშანს ჰრიტიკს შორის. თუ ასეთი რამ დაფიქსირდება, სცენებს თავიდან იღებენ და მათში ცვლილებები შეაქვთ. ფილმში რთული საცეკვაო ნომრები არ იქნება, ქორეოგრაფია მაქსიმალურად გამარტივდება. ჰარმანის სახე, ტანსაცმელი და თმის ვარცხნილობა იმგვარად ირჩევა, რომ მასსა და ჰრიტიკ როშანს შორის არანაირი მსგავსება არ იყოს.

შიშველი ნილ ნიტინ მუკეში „ციხეში“

როგორც ცნობილია, საჯარო სიშიშვლესთან ინდოეთში მაინც მწყრალად არიან, ამიტომ ბოლივუდურ ფილმებში ან რაიმე სხვა სახით ცნობილი ადამიანების გაშიშვლება სენსაციის ტოლფასია. მსახიობმა ნილ ნიტინ მუკეშმა კი ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით შარვალი ჩაიხადა რეჟისორ მადჰურ ბჰანდარკარის ფილმის „ციხე“ გადასაღებ მოედანზე. ფილმში ნილი პატიმარს თამაშობს, და ზემოთ ნახსენები სცენა ხდება სცენარის მიხედვით მაშინ, როცა ციხის მცველები პატიმარს აწამებენ. მადჰურს სურს, რომ ფილმი იმდენად რეალური გახადოს, რამდენადაც ეს შესაძლებელია. იგი ცნობილია იმით, რომ დეტალებს დიდ ყურადღებას აქცევს. ნილმა და მადჰურმა მთელი ქვეყნის მასშტაბით მოიარეს ციხეები, შეხვდნენ რამდენიმე პატიმარსაც, რომ მათი ციხეში ყოფნის გამოცდილებას გაცნობოდნენ.

სპეციფიური სცენის გადაღებისას, როგორც რეჟისორი მადჰური ამტკიცებს, გადასაღებ მოედანზე მხოლოდ თვითონ რეჟისორი და ოპერატორი იქნებიან ნილთან ერთად, რომ ნილმა როლი კომფორტულად შეასრულოს. თავიდან ნილს ეჭვი ეპარებოდა, რომ სრული გაშიშვლება აუცილებელი იყო, მაგრამ როცა ის რეჟისორმა ამაში დაარწმუნა, რომ ეს ეპიზოდი აუცილებელია ფილმისთვის და რომ დამონტაჟებული იქნება შესაბამისი ესთეტიურობით, მსახიობმაც როლი უფრო თავისუფლად შეასრულა. ფილმის პრემიერა მომავალ თვეს შედგება.

ბოლო დროს მამაკაცის გაშიშვლებული ნატურა ინდურ კინოში მთლად იშვიათობად აღარ ითვლება. შიშველი შაჰრუკჰ კჰანი სულ ორიოდე წამით გამოჩნდა ფილმში „ქალბატონი მაია“, ჯონ აბრაჰამი კი თამაშით იწევს ქვემოთ თავის „პლავკებს“ ფილმში „დოსტანა“, ხოლო მის ბოლო ფილმში „ნიუ იორკი, ნიუ იორკი“ ასევე არის სცენა, სადაც ჯონი შიშველი ზის ასევე ციხის საკანში. გარდა ამისა ფილმში „საავარია“ თითქმის მთელი მუსიკალური სცენის განმავლობაში შიშველი რანბირ კაპური მთელს სასახლეში დახტის წელზე შემოხვეული პირსახოცით, რომელიც „შემთხვევით“ რამდენიმე მომენტში ზედმეტად უვარდება ხელიდან :)

სხვა სტატიები ანალოგიურ თემაზე:

* ინდოეთში საზოგადოებრივი მორალის მსხვერპლნი ცნობილი ადამიანებიც კი ხდებიან

«მილიონერის“ მიერ გამოწვეული მღელვარებანი არ ცხრება

დღე ერთია და იმდენი ახალი ამბავი ვრცელდება, რომლებიც „ჯურღმულელ მილიონერს“ უკავშირდება, რომ დაწერასაც ვერ ვასწრებ და ცალცალკე დაწერაც კი მიჭირს. ამიტომ შევეცდები სულ ბოლო ორი ამბავი ერთ პოსტში გავაერთიანო. უკვე მეწერა იმაზე, რომ „მილიონერის“ წარმატებამ ჰოლივუდში ბევრს მისცა სტიმული, რომ ინდურ თემატიკაზე იმუშაოს. ჯონ ჰარტმა, ფილმ Revolutionary Road–ის პროდიუსერმა, კინოწარმოების ფირმა Smugler Films გახსნა და შეისყიდა ინდოელი მწერლის არვინდ ადიღის რომანის The White Tiger–ის ეკრანიზაციის უფლება. რომანის გმირი – ავანტიურისტი ჰალვაი ბალრამი ღამღამობით სანთლის შუქზე 7 სულისშემძვრელ წერილს წერს ჩინეთის პრემიერ–მინისტრ ვენ ძიაბაოს.

წინა პოსტი დაეთმო იმას, თუ როგორ ცდილობდა პატარა მსახიობის რუბინას მამა მის გაყიდვას 200 ათას გირვანქა სტერლინგად. ამჯერად კი ამ სამწუხარო ინფორმაციიდან უფრო სასიამოვნო სიახლეს გაცნობებთ სხვა მცირეწლოვანი მსახიობის შესახებ, რომელიც ამავე ფილმში მონაწილეობდა. ტანაი ჩჰედა, რომელიც პატარა ჯამალის როლს ასრულებდა „მილიონერში“, ამჯერად ბოლივუდში უკვე საკმაოდ გაპიარებულ ფილმში მიიღებს მონაწილეობას სახელწოდებით „ჩემი სახელია კჰანი“. „მე შაჰრუკჰ კჰანის გმირის როლს შევასრულებ. ეს პატარა როლია და ძალიან მნიშვნელოვანი ფილმი. გადაღებები ჩემი არდადეგების დროს ჩატარდება. ახალი ფილმი რომ არ გამოჩენილიყო, ჩემი მშობლები გადაწყვეტდნენ, რომ მე სწავლას უფრო მეტი დრო უნდა დავუთმო“, – თქვა ტანაიმ. თანაის უკვე შესრულებული აქვს როლი ბოლივუდურ ფილმში „ვარსკვლავები დედამიწაზე“, რის შემდეგაც კი ის „მილიონერშიც“ მიიწვიეს ჯამალის როლზე. „არ შემეძლო მოსმენაზე მისვლა. მაგრამ 8 თვის შემდეგ თვითონ მოვიდნენ ჩემთან სკოლაში და ჩამიტარეს მოსმენა. საბედნიეროდ, შემთხვევით მე ჯამალის როლი მივიღე“.

სხვა სტატიები ამ თემაზე:
* რუბინას მამას ქალიშვილის გაყიდვა სურდა 200 ათას გირვანქად
* „ჯურღმულელი მილიონერის“ მსახიობ ბავშვებს გაუმართლათ
* მილიონერმა მუმბაის ჯურღმულებიდან თბილისში ჩამოაღწია
* სიურპრიზი ოსკაროსანი „მილიონერის“ ფანებს
* ფილმის „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ ტრიუმფი „ოსკარით“ დაჯილდოების ცერემონიაზე
* „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ ნამცხვარი „ნაპოლეონის“ შეფუთვით
* ფილმმა „მილიონერი ჯურღმულიდან“ მთავარი „ოქროს გლობუსი“ მიიღო
* მოგზაურობა დარჯილინგში

რუბინას მამას ქალიშვილის გაყიდვა სურდა 200 ათას გირვანქად

სკანდალი მოჰყვა იმ წარმატებასა და პოპულარობას, რომლის ტალღის ზედაპირზეც მოექცნენ ფილმის „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ მთავარი როლების ყველაზე პატარა შემსრულებლები. თებერვალში ამ ფილმმა 8 ოსკარი მიიღო. ამ დღეებში გავრცელებული პუბლიკაციების მიხედვით, რომლებიც შემდეგ წამყვანმა ინდურმა ტელეარხებმაც აიტაცეს, 9 წლის რუბინა ალის მამამ რაფიკ ყურეშიმ თანხმობა განაცხადა თავისი გოგონა 200 ათასი გირვანქა სტერლინგის საფასურად არალეგალურად გაეშვილებინა. მისი ამ ნაბიჯის პროვოცირება ჟურნალისტებმა მოახდინეს, რომლებმაც თავი გაასაღეს, როგორც დუბაის საამიროს მმართველი ოჯახის წარმომადგენლებმა. როგორც ეტყობა, ყალბმა „შეიხმა“ და მისმა „მეუღლემ“ რუბინას მამის მხრიდან არანაირი ეჭვი არ გამოიწვიეს და ისიც აქტიურად ჩაერთო „ვაჭრობაში. ამასთან არგუმენტის სახით მან ის მოიშველია, რომ რუბინას ოჯახმა „საერთოდ არაფერი მიიღო“ ფილმის შემქმნელი ბრიტანელი რეჟისორის დენი ბოილისგან.

„ამ ფილმმა ჩვენ არაფერი მოგვიტანა“ – თქვა ყურეშიმ რეპორტაჟში, რომელიც ამ დღეებში ბრიტანულ ტაბლოიდ News of the World–ით გადაიცა. „მეწარმე“ მამიკოს თქმით, მას უწევს იმის „გათვალისწინება, რა არის უკეთესი მისთვის, მისი ოჯახისა და რუბინას მომავლისთვის“. აღსანიშნავია, რომ როცა შეიხების ოჯახად მონათლული ჟურნალისტები ნახსენები ფასის დაწევას შეეცადნენ, ვაჭრობაში ყურეიშს ძმა ჩაერთო. „ახლა ეს განსაკუთრებული ბავშვია, და არა ჩვეულებრივი, ეს ოსკაროსანი ბავშვია“. პუბლიკაციას თან ახლავს ფოტოსურათი, რომელზეც ვაჭრობის ყველა მონაწილე და მომღიმარი რუბინა არიან დაფისქსირებულნი. როგორც მუმბაის ტელეარხი Times Now იუწყება, ყურეშიმ აღიარა, რომ კონტრაქტის შესაძლებლობა განიხილებოდა, მაგრამ დეტალებზე საუბრისგან თავი შეიკავა.

სხვა სტატიები ამ თემაზე:
* „ჯურღმულელი მილიონერის“ მსახიობ ბავშვებს გაუმართლათ
* მილიონერმა მუმბაის ჯურღმულებიდან თბილისში ჩამოაღწია
* სიურპრიზი ოსკაროსანი „მილიონერის“ ფანებს
* ფილმის „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ ტრიუმფი „ოსკარით“ დაჯილდოების ცერემონიაზე
* „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ ნამცხვარი „ნაპოლეონის“ შეფუთვით
* ფილმმა „მილიონერი ჯურღმულიდან“ მთავარი „ოქროს გლობუსი“ მიიღო
* მოგზაურობა დარჯილინგში

Mehandi designes – ხელების მოხატვის ტრადიცია

როგორც ყველა ნორმალურ ქალს, ინდოელ ქალებსაც ძალიან უყვართ, რომ ლამაზად გამოიყურებოდნენ. მაგრამ ამ შემთხვევაში მოგითხრობთ არა სამკაულებზე, სამაჯურებზე, შარფებზე და საყურეებზე, არამედ საკუთარი სხეულის სხვადასხვა ნაწილების ორნამენტებითა და ნახატებით მორთვაზე. ეს სულაც არ არის ტატუირება, ეს მხოლოდ და მხოლოდ ორნამენტია, რომლის დადებაც სხეულზე ჩვეულებრივი ინის საშუალებით ხდება. ამ ნახატებს ძირითადად კიდურებზე დიდი მნიშვნელობა აქვს ქორწილის ცერემონიების დროს. ინდური ფილმების ნახვისას არ გამოგეპარებათ სიუჟეტი, როცა საპატარძლო გოგონებისა და ქალების გარემოცვაში ზის, მათთვის ხელები აქვს გაწვდილი. ქალების ერთი ჯგუფი თავს დასტრიალებს საპატარძლოს და მისი სხეულის მორთვითაა დაკავებული, მეორე ნაწილი კი ამ თავყრილობის გართობას ცდილობს სიმღერებითა და ცეკვით. ეს ფილმებში...

მე კი როდესაც ქალაქ ალაჰაბადში ჩავედი, ჩემი მეგობარი ჯუჰი, რომელსაც ფაქტიურად მხოლოდ ვირტუალურად ვიცნობდი, სწორედ ამ ვითარებაში ვნახე რეალურ ცხოვრებაში პირველად. ქალების გარემოცვაში იატაკზე დადებულ ფარდაგზე მოკალათებულიყო, ხელები მოსამსახურე გოგონებისთვის (12–14 წლის გოგონები) ჰქონდა გაწვდილი, რომლებსაც ელვის სისწრაფით და პროფესიონალურად გამოჰყავდათ უმშვენიერესი ორნამენტები მის ხელებზე. მიუხედავად იმისა, რომ მხატვარი გოგონები თავისი საქმის კარგი სპეციალისტები არიან, პროცესი საკმაოდ დიდხანს გრძელდება და თან ამ დროს მამაკაცების დასწრება მისაღები არ არის, ამიტომ მისალმების შემდეგ სასწრაფოდ დავემშვიდობეთ და უკვე საქორწინო ცერემონიის დარბაზში სხვა სტუმრებთან ერთად ველოდით, როდის მორჩებოდა პატარძალი მორთვას, რომ ჩვენი თვალები გაეხარებინა.

რაც უფრო მდიდრული, ნატიფი და მეტყველია შესრულებული ნახატი, ამით უფრო ლამაზად ითვლება ქორწილის დედოფალი და მასთან ცხოვრებაც უფრო მდიდრული იქნება არა მარტო მატერიალური თვალსაზრისით.

ამასთანავე უნდა ითქვას, რომ ასეთი ნახატებს ქორწილის ცერემონიისთვის არა მარტო საპატარძლოს უკეთებენ, არამედ ახლობელ ქალებსაც და გოგონებსაც და ასევე სტუმრებსაც, რომლებიც საპატარძლოს სახლში ცერემონიაზე ჩადიან, რომ შემდეგ პატარძალი სასიძოს სახლში გადაიყვანონ. ასევე საკუთარი თვალით გავხდი იმის მოწმე, როგორ იხატავდნენ როგორც პატარძლის ოჯახის წევრი და ნათესავი ქალები ხელებს, ასევე სტუმრები, რომლებიც ჩემთან ერთად იყვნენ სასტუმროში დაბინავებულნი, მათ შორის ევროპის სხვადასხვა ქვეყნებიდან ჩამოსული ქალები.

საქართველოში ინა იყიდება თუ არა არ ვიცი, მაგრამ სულ ახლახანს რომ ინდური გამოფენა იყო „ექსპო–ჯორჯიაში“, რამდენიმე ადგილას იყიდებოდა უკვე კონუსებში გამზადებული ინა და ჩემმა რამდენიმე ახლობელმა გოგონამ შეიძინა კიდეც და მეორე დღეს მოხატული ხელებიც ვიხილე :)

ესეც მოკლედ ინდური „მეჰანდის“ ტრადიციის შესახებ, რაც ბლოგის ერთგული მკითხველის და ინდოეთზე შეყვარებული კიდევ ერთი ადამიანის – ნატალიას საპატივსაცემოდ დავწერე :)

ეს ბოლო სურათები ჩემი გადაღებულია ქალაქ ალაჰაბადში:

სხვა სტატია ამავე თემაზე:
* ინდური საქორწინო ტრადიციები

Warner Brothers ინდური კინოს წინააღმდეგ

უცხოური პრესის მასალების მიხედვით, სტუდია Warner Brothers–სა და ბოლივუდელ პროდიუსერს ვიპულ ამრუტლალ შაჰს შორის არც თუ სახუმარო ბრძოლა შეიძლება შედგეს. საქმე იმაშია, რომ ამ პროდიუსერმა განაცხადა რომ, ჰინდის ენაზე აპირებს გადაიღოს ფილმი, რომლის სიუჟეტის მიხედვით ფილმის მთავარი გმირი, რომელსაც აკშაი კუმარი ითამაშებს, დროთა განმავლობაში კი არ დაბერდება, არამედ გაახალგაზრდავდება.

ნაცნობი სიუჟეტია? :) სწორედ ასე გადაწყვიტეს კომპანია Warner Brothers–ის წარმომადგენლებმაც, როს შემდეგაც სასწრაფოდ განაცხადეს, რომ სასამართლო წესით დაუპირისპირდებიან ნებისმიერს, ვინც „თავს დაესხმება“ არც ისე დიდი ხნის წინ ეკრანებიდან ჩამოსულ „ბენჯამინ ბატონის უცნაურ ისტორიას“, რადგან რიმეიქის გადაღებას საკუთარი უფლებების დარღვევად აფასებენ.

ეს „უცნაური ისტორია“ მხოლოდ და მხოლოდ მორიგი ფურცელია ინტელექტუალური საკუთრების უფლებების დასაცავად ბოლივუდთან ჰოლივუდის ბრძოლის ისტორიაში. გასულ წელს კომპანია Sony–მ შეძლო მიეღწია ინდური „Jerry Maguire“–ის გადაღებების აკრძალვისთვის (დაუდასტურებელი ინფორმაციით, მთავარი როლი, რომელიც ორიგინალში ტომ კრუზმა შეასრულა, ინდურ რიმეიქში სალმან კჰანს უნდა ეთამაშა), რადგან ეს საკუთარი უფლებების დარღვევად მიიჩნია.

არც კომპანია Warner Brothers–თვისაა ეს პირველი შემთხვევა ბოლივუდელ პროდიუსერებთან ბრძოლისა, რომლებიც „ხელის მოთბობას“ ცდილობენ ჰოლივუდური სურათების პოპულარობაზე. ასე მაგალითად, გასულ წელს კომპანიამ სარჩელი შეიტანა ინდური ფილმის „Hari Puttar: A Comedy of Terrors“ პროდიუსერების წინააღმდეგ. პრეტენზია იმაში მდგომარეობდა, რომ სურათის დასახელება ძალიან ჰგავდა „ჰარი პოტერის“ ფრანშიზას. მაგრამ დელის უზენაესმა სასამართლომ სხვაგვარად გადაწყვიტა. სასამართლოს დადგენილებაში ნათქვამია, რომ წიგნები ჰარი პოტერის შესახებ აუდიტორიის სულ სხვა სეგმენტზეა გათვლილი, რომელსაც არანაირად არ აერევა ერთმანეთში „ჰარი პოტერი“ და „ჰარი პუტარი“.

ჩემი პირადი აზრით, ჰოლივუდს, რომელსაც დრო და დრო შემოქმედებითი კრიზისი შემოაწვება ხოლმე, უბრალოდ შურს ბოლივუდის, რომელიც ბევრად უფრო მარტივი სიუჟეტით, მსახიობების მიამიტი თამაშით და აღმოსავლური დიმპიტაურით საკმაოდ ბევრი ფულის შოვნა შეუძლია. ჰოლივუდში ალბათ ჰგონიათ, რომ ეს მათგან მოპარული სიუჟეტების გამო ხდება, იმას კი ალბათ არ უფიქრდებიან, რომ ბოლივუდს თავისი აუდიტორია ჰყავს და საკმაოდ მრავალრიცხოვანი და რომ ამ აუდიტორიას თვითონ ჰოლივუდური ფილმები სულაც არ აინტერესებს, თუნდაც კულტურებს შორის განსხვავებულობის გამო, და ჰოლივუდი სილაც რომ ნაკერებზე გასკდეს, ამ აუდიტორიის სიყვარულის დამსახურებას ნაკლებად თუ შეძლებს, თუ თვითონ არ გადაერთო ინდურ ყაიდაზე, ისევე, როგორც ეს საკმაოდ ჭკვიანურად გააკეთა დენი ბოილმა და ამისთვის მისმა ფილმმა „მილიონერი ჯურღმულებიდან“ 8 ოსკარიც დაიმსახურა. როცა ჰოლივუდში მსგავს ფილმებს იღებენ, გამოდის რომ ინდოელებმა უნდა უჩივლონ ჰოლივუდს, რომ ჩვენს სიმღერებს ნუ იპარავთო? ერთი სიტყვით, ამ საქმიდან მაინც არაფერი გამოვა, ასე მგონია :) ბოლივუდი სიუჟეტების „მოპარვას“ არ შეეშვება და ჰოლივუდსაც ამასთან მუდმივი ბრძოლა მოუწევს, მაგრამ ამჟამად ისეთი ტენდენციაა, რომ ჰოლივუდსაც ბევრი რამის გადაღება მოუწევს ინდური კინოინდუსტრიისგან, რომ მსოფლიოს დღევანდელ განწყობებს ფეხი ააყოლოს და შემოსავლებში არ დაიჩაგროს.

შაჰრუკჰ კჰანი ცოტა ხნით აბჰი გახდა... მხოლოდ თავისი ცოლისთვის

ახლახანს ცნობილი გახდა, რომ როდესაც გაურის (შაჰრუკჰ კჰანის მეუღლე) თავისი მშობლებისთვის შაჰრუკჰის წარდგენა უნდოდა, მან არ იცოდა რა რეაქცია ექნებოდა მის მშობლებს, როცა გაიგებდნენ, რომ მისი საქმრო მუსულმანია, გაურის ოჯახი კი ამ დროს ინდუიზმის მიმდევრები არიან. როგორც უმეტეს შემთხვევებშიც, უკვე ადამიანების სახელებიდანვე შეიძლება იმის ვარაუდი, თუ რომელ სარწმუნოებას მიეკუთვნებიან ისინი. ამიტომ გაურიმ უბრალოდ თავის საქმროს „დროებით“ სახელი შეუცვალა და მშობლებს წარუდგინა, როგორც აბჰინავი! წარსულის გახსენებისას ამ საქციელს გაური ხშირად იხსენებს, როგორც „სისულელეს“. თვითონ შაჰრუკჰს რაც შეეხება, ამჟამად ის მონაწილეობს ფილმის გადაღებაში My Name is Khan, გაური კი ამ ყველაფერს ერთად როგორც პატარა ანეკდოტს, ისე უყურებს.

ინდოეთში საზოგადოებრივი მორალის მსხვერპლნი ცნობილი ადამიანებიც კი ხდებიან

მიუხედავად იმისა, რომ ინდოეთი კამასუტრას სამშობლოა, საზოგადოებრივი ზნეობა და მორალი აქ იმდენად მკაცრია, რომ ეკრანის ვარსკვლავებსაც კი, რომელნიც სახალხოდ ზედმეტად „თავისუფლად“ მოიქცევიან, სასამართლო გარჩევებიც კი ელით. ინდოეთში ახლახანს ჩატარებულ მოდების კვირეულზე «Lakme» მსახიობი აკშაი კუმარი ჯინსების ახალი კოლექციის დემონსტრირებისას თავის ცოლს ტვინკლ კჰანას მიუახლოვდა, რომელიც მაყურებელთა წინა რიგში იჯდა და სთხოვა მას, რომ მისთვის ჯინსის შარვლის ღილები შეეხსნა, რაც მისმა ცოლმა გააკეთა კიდეც. ამის შემდეგ კი პოლიციაში შევიდა საჩივარი ვინმე ანილ ნაირის სახელით, რომელიც შეშფოთებული იყო გახდის საჯარო აქტით, და რომელიც მოითხოვს, რომ მსახიობი დასაჯონ. „თუ ჩვენ დავამტკიცებთ უწესო საქციელის ფაქტს, ჩვენ სასამართლოში სარჩელს აღვძრავთ აკშაისა და ორგანიზატორების წინააღმდეგ“ – განაცხადა ინდური პოლიციის ოფიცერმა. თვითონ მსახიობმა კი თქვა, რომ „არაფერი უწესო იმაში არ არის, რომ ჯინსის შარვლის ღილები საკუთარმა ცოლმა შემიხსნა“.

სხვა ანალოგიურ შემთხვევას ადგილი ჰქონდა ჩენაიში (ძველი სახელწოდება მადრასი), როცა ერთერთ საღამოზე, რომელიც სამხრეთინდური ბლოკბასტერის „Shivaji - The Boss“–ის კინოგაქირავებაში 6 თვის განმავლობაში განუწყვეტლივ ყოფნას აღნიშნავდნენ, ქალის მთავარი როლის შემსრულებელმა შრია სარანმა გადაწყვიტა ზედმეტად გახსნილი კაბით მისულიყო საღამოზე. ორთოდოქსულმა ინდუისტურმა ორგანიზაციამ Hindu Makkal Katchi ტელერეპორტაჟში ამის დანახვისას მაშინვე პოლიციას მიმართა საჩივრით. სამხრეთ ინდოეთში ყველაზე პოპულარული მსახიობის საქციელი მათ ეროვნულ ტრადიციებთან შეუსაბამოდ მიიჩნიეს.

ესეც შრია სარანის სურათები. მართლაც მაგარი გოგოა :)